Gübre Makinası

 

     Bitkiler topraktan aldığı besinlerle gelişir, büyür, hasat olgunluğuna erişir. Ancak toprak sahip olduğu besin maddelerinin belirgin bir kısmını da kaybeder. Bitkinin topraktan aldığı besin maddelerinin tekrar toprağa verilmesi gübreleme ile sağlanmaktadır.

 

Gübre dağıtma makineleri

A-Organik gübre dağıtma makineleri	B-Suni (Mineral) gübre dağıtma makineleri
1. Çiftlik gübresi dağıtma mak. 2. Yeşil gübre dağıtma mak. 3. Şerbet dağıtma makineleri	Santrifüjlü suni gübre dağıtma makineleri

gübrelemede kullandığımız, yurdumuzda imal edilen, santrifüjlü suni gübre dağıtma makinelerini tanıtacağız, bunların ayar ve bakımlarını öğreteceğiz.

Resim : Santrifüj gübre dağıtma makinası

Parçaları

        1- Depo: Huni şeklinde olup, atılacak gübreyi taşır:

        2- Karıştırıcı: Deponun alt kısmında topaklaşma veya köprü oluşturarak, akmayan gübreye akıcılık sağlar.

        3- Fırlatıcı (Dağıtıcı) Kanatlar: Dağıtıcı disk üzerine yerleştirilmiş kanatlar olup, gübreyi uzağa veya yakına fırlatma görevi yapar. Fırlatma uzaklığı kanatların disk üzerindeki konumlarının değiştirilmesi ile ayarlanır.

        4- Gübre Dağıtıcı Diskler: Dişli kutusundan sağladığı dönme hareketi ile gübreyi tarlaya saçar

        5- Dişli (Şanzıman) Kutusu: Traktör kuyruk milinden gelen hareketi diske iletir.

        6- Sürgülü Gübre Çıkış Deliği: Atılacak gübre miktarını ayarlamaya yarar.

        Makinenin traktöre bağlanması: Önce traktördeki ayarsız alt bağlantı kolunu, sonra ayarlı kolu ve en son olarak üst bağlantı kolunu (orta kol) bağlayın. Aleti sökerken tam aksi sıra ile önce orta kol bağlantısını çıkarın.

        Makinenin tarlaya götürülmesi: Traktörü bir dakika kadar çalıştırın. Aleti ana hidrolik kolu ile kaldırın. Yoldaki sarsıntılardan hidrolik sistemin zarar görmemesi için emniyet kilidini takın. Gergi zincirlerini gererek, yolda oynama ve salıntı yapmasına engel olun. Aleti tarlaya boş olarak götürün, gübreyi tarlada koyun.

        Tarlada gübrelemeye başlamadan önce; traktör hidrolik kumanda kolunu pozisyon kontrol konumuna getirerek yükseklik ayarı yapın.

        Pozisyon kontrol konumunda, hidrolik kolu hafifçe oynattığınızda; alet yukarı kalkar, bir seviyede durur, kola tekrar hareket verirseniz, biraz daha kalkar tekrar durur, yani,çeki kontrolde olduğu gibi en üst noktaya kadar çıkmaz.

        Disklerin yerden yükseklik ayarı: Disklerin yerdenyüksekliği arttıkça, fırlatma genişliği artar, yani gübre daha geniş bir alana fırlatılır.

 

                                                   Fırlatma genişliği az              Fırlatma genişliği fazla 

Resim : Disklerin yerden yükseklik ayarı

        O halde disklerin yerden yüksekliği ne kadar olmalıdır? Atılan gübrenin özelliğine göre 55-85 santimetre kadar olmalıdır. Ancak en doğrusu aletin bakım kullanma kılavuzu veya alet üzerine yapıştırılmış bir etiket varsa, bunların talimatlarına uyulmasıdır. Eğer böyle bir talimat yoksa, size şu tavsiyede bulabiliriz.

Resim Toz gübrede kullanılan rüzgar perdesi

Toz gübre kullanılıyorsa, gübrenin uçuşup başka yerlere gitmesini önlemek için, disk yüksekliğini yerden 55 santimetre de tutunuz, dağılmayı önlemek için rüzgar perdesi kullanınız gerekirse disk meyilini aşağıya doğru ayarlayınız.

Resim : Kristal, granüle gübrede ayar

        Kristal ve granüle gübrelerde ise, disk yüksekliğini, yerden 75 santimetre yukarıda olacak şekilde hidrolik kumanda kolu ile ayarlamak gerekecektir.

        Dekara Atılacak Gübre Miktarı'nıayarlayabilmek için, 540 devir/dakika kuyruk mili dönüşünde, hangi traktör ilerleme hızında, gübre çıkış deliğinin hangi açıklıkta olacağının bilinmesi lazımdır.

        Bunun için; bugün her gübre atma makinesi üzerine yapıştırılarak verilen ayar tablolarından faydalanılır.

        Sonraki sayfada örnek olarak verilen ayar tablosunda: Dağıtılacak gübre çeşidine göre traktör kuyruk milinin 540 devir/dakikasında, traktör ilerleme hızı ve gübre çıkış deliği açıklık değerleri verilmiştir.

Kullanılan Gübre	Traktör hızı km/saat	Gübre çıkış deliği açıklık ayar konumlarında atılan gübre miktarları kg/da
		3	5	7	9	11	13	16	19
	4	1	10,6	37,9	74,4	100,2	126	145,5	138
Süperfosfat	6	0,66	7,2	25,3	49,6	66,8	84	96,9	91,8
Granüle	8	0,5	5,3	18,9	37,2	50,1	63	72,75	69
10	0,4	4,3	15,1	29,8	40	50,4	58,5	55,2
	12	0,33	3,6	12,7	24,8	33,4	42	48,5	45,9
	4	5,68	17,2	55,3	88,8	116	156,3	181,7	183
Amonyum	6	3,78	11,4	36,8	59,2	77,2	104,1	120,8	121,8
Sülfat	8	2,83	8,6	27,6	44,4	58	78,1	90,8	91,5
Kristal	10	2,27	6,9	22,1	35,5	46,4	62,6	72,7	73,1
	12	1,89	5,7	18,4	29,6	38,6	52,1	60,5	60,9
NOT: Kuyruk mili         n = 540 d/dak.                  Disk yüksekliği      = 70 cm.           İş genişliği           İ = 14,5 m.

Tarlada biçilmiş ve kurutulmuş otun, yoncanın veya kışın hayvan yemi olarak kullanılabilecek diğer bitkilerin, hububat sapının yada samanının, depolanacak yere kadar taşınması ve depolanması oldukça zordur. Bunu kolaylaştırmak için yukarıda bahsedilen ürünler sıkıştırılıp paketlenerek taşınır. Böylece düzgün şekilli ot paketleri kolayca taşınarak, fazla yer kaplamadan kolayca depo edilebilirler. Aynı zamanda taşıma esnasında ve depolamada olabilecek kayıplar en aza indirilmiş olur. Kısaca otun, hububat sapı ve samanının paketlenip bağlanması işlemine balyalama adını veriyoruz. Bu işi yapan makinelere de balya makinesi adını veriyoruz.
Günümüzde çiftçilerin kullandığı iki çeşit balya makinesi vardır. 
1. Köşeli balya makineleri
2. Silindirik balya makineleri

1. KÖŞELİ BALYA MAKİNELERİ 
Yurdumuzda çiftçilerimizin en çok kullandığı makineler köşeli balya makineleridir. Bu makineler traktörün arkasına bağlanarak çalıştırılırlar ve otu büyük bir kibrit kutusu şekline benzeyen paketler haline getirirler. 
Makinenin Çalışması ve Kısımları 

Makine bu paketleri şu şekilde yapar. 
1. Daha önceden ot biçilip namlu yapılmıştır. 
2. Namludaki otu makine, toplayıcı organıyla tarladan toplar 
3. Toplayıcı tarafından toplanan otlar, sıkıştırma kanalına sevk edilir. 
4. Piston tarafından ot sıkıştırma odasında sıkıştırılır. 
5. Balya istenilen büyüklükte, otomatik bağlama düzeni vasıtasıyla iki yerinden bağlanır.
Şimdi bu işleri yapan organların ayar ve bakımlarını görelim.

1. Toplayıcı kısım: 
Namlu halindeki otu toplayan kısım çeşitli tiplerde olabilir. Yurdumuzda kullanılan balya makinelerinde genellikle parmaklı tip toplayıcı vardır. Tarla yüzeyi ile parmaklar arasında bir iki parmak mesafe kalacak şekilde yükseklikleri ayarlanmalıdır. Bu ayar bir kolun çekilmesi ve bırakılmasıyla yapılır. Çalışırken parmaklar toprağa zn. 
2. Toplanan otu piston önüne sevk eden organ: 
3. Bıçakların bilenmesi: 
Bıçaklar körlendiğinde bilenmelidir. Bilenirken bıçak ağzındaki açı bozulmamalıdır. Ayrıca iki bıçak arasında 1 mm'den fazla boşluk olmamalıdır. Aksi halde otu kesip birbirinden ayıramazlar. 
4. Piston ayarı: 
Belli bir çalışma sonunda takozlar aşınır üst ve yan boşluklar oluşur. O zaman piston düzgün çalışamaz. Bu durumda ya takozlar alttan beslenir yada yenisiyle değiştirilir. 
5. Dişli ve kayış gerginlik ayarları: 
Ana hareket kayışı, toplayıcı hareket kayışı ve zincirli hareket ileten yerlerin gerginlik ayarları zaman zaman kontrol edilip gergi dişli ve kasnaklarından normal sıkılıkta olacak şekilde yapılmalıdır. 
6. Makinenin traktöre bağlanması: 
Balya makinesi traktöre çeki demiri vasıtasıyla bağlanmalıdır. Destek ayağı ayarlanıp çeki oku çeki demirinin ortasına yakın bağlanıp, makine yol durumunda çalışma durumuna getirilir. 
7. Şaftın bağlanması: 
Şaftın uzunluğu iyi ayarlanmalıdır. Balya makinesi şaft ve traktör aynı doğrultuda olmalıdır. Şaft takıldıktan sonra muhafaza şasiye bağlanarak dönmesi engellenir. Tarlada çalışırken dönüşlerde hareket kesilmelidir. Şafttaki geçme payı en az 30 cm olmalıdır. 
8. İp bobinlerinin yerleştirilmesi: 
Kaliteli kopma yapmayacak ve düğümlemede arıza yapmayacak makine imalatçısının tavsiye ettiği ip kullanılmalıdır. 
9. Bağlama düzeninin temizliği: 
Makine ile işe başlamadan önce bağlama düzeni benzinle yıkanır. İp tutucu ve karga burnu pasa karşı yağlanır. İş dönüşü de bu bakımın dikkatlice yapılması gerekir. 
2. SİLİNDİRİK BALYA MAKİNELERİ 

Silindirik balya makineleri; köşeli balya makinelerinde yapılan balyalara nazaran daha fazla otu paketleyebilen ve daha ekonomik makinelerdir. 

Biçerdöver Nedir?

Ekinleri hasat etmekte kullanılan büyük araç. Büyük tarlalardaki ekinleri kısa sürede biçerek, ekinin tanesiyle sapını birbirinden kolayca ayırabilen biçerdöverler, ilk kez 19. yüzyılda ABD ve İngiltere’de kullanılmaya başladı. Biçerdöverler, biçme, dövme ve kaldırma aygıtlarından oluşur. Yardımcı bir motorla ya da traktör gücüyle çalışır. Kendi kendine hareket kabiliyeti olan modelleri de vardır. Bugün yaygın olarak kullanılan bu araçların birçok çeşidi bulunmaktadır Bunlar arasında ot biçen ve biçtiği otları balyalayan daha gelişmiş makineler de vardır.